استمرار نقش‌مایه‌های ظروف سیمین دورۀ ساسانی بر نقوش سفالینه‌های دورۀ سامانی نیشابور
نویسندگان
چکیده مقاله:
ساخت اشیای فلزی و سفالین از دوران پیش از تاریخ تا به امروز همواره مورد توجه انسان‌ها بوده است، چراکه درواقع، این گونه‌های هنری تجلی‌گاه باورها و اسطوره‌ها و انعکاس جهان‌بینی حوزه‌های تمدنی و عرصۀ معناآفرینی و شکوه نامیرای فرهنگ‌های بشری به شمار می‌روند. نقوشی که بر این آثار نقش بسته، معرف و بیانگر میراثی مادی و معنوی هستند که این هنرها در آن فضا و زیست‌بوم بالیده‌‌اند. در دورۀ ساسانی در انواع هنرها، به ویژه ساخت و پرداخت ظروف سیمین، شاهد بلوغ چشم‌گیری هستیم که الهام‌بخش دوره‌های فرهنگی و هنری پسین و همچنین دورۀ اسلامی‌اند. علت انتقال این مضامین از هنر ساسانی به هنر اسلامی حضور هنرمندان غیرمسلمان ساسانی و همچنین هنرمندان تازه‌مسلمان سامانی در نیشابور است. در سده‌های نخستین اسلامی، به دلیل منع استفاده از ظروف سیمین، هنر سفالگری غنا و ارزشی بیش از پیش یافت و هنرمندان نقش‌مایه‌های ارزشمند ظروف فلزی دورۀ ساسانی را با حفظ ارزش‌های مکتبی بر سفالینه‌های دورۀ سامانی به زیبایی و ظرافت تام و تمام دوباره جان بخشیده‌اند. فرضیۀ این نوشتار بدین نحو قابل تدوین است که نقوش شکل‌گرفته بر سفالینه‌های این دوره استمرار همان نقوش ظروف زرین و سیمین دورۀ ساسانی در دورۀ اسلامی است که این‌بار در فضایی متعالی و معنوی به پشتوانه اندیشۀ دینی و اهتمام به ظرفیت‌های مدنی و فرهنگ بومی ایران مشتاق رهایی از استیلای خلافت عربی به عرصۀ هنر ایرانی‌ـ‌اسلامی باریافته است. روش تنظیم مطالب توصیفی، تحلیلی و تاریخی و شیوۀ گردآوری مطالب و داده‌ها کتابخانه‌ای است
منابع مشابه
مطالعه نقوش سفال و منسوجات دورۀ سامانی و آلبویه در تطبیق با هنر ساسانی
هم‌زمانی تاریخی حکومت سامانی و آلبویه، نوزایی فرهنگی و هنری عمده‌ای را سبب شد. در این دوران، سامانیان و آلبویه در آثار هنری خود از هنر ساسانی تأثیر پذیرفتند، لکن تأثیرات آن‌ها از جهاتی با یکدیگر متفاوت است. هدف پژوهش حاضر مطالعة شباهت‌ها و بیان علل تفاوت‌ها در تأثیر‌پذیری هنر سامانی و آلبویه از هنر ساسانی است. از آنجا که هنر دوره سامانی و آلبویه در تحولات هنر دوره‌های بعدی سهم بسزایی دارند،...
متن کاملتأثیرات متقابل نیشابور و راه ابریشم در دورۀ ساسانی
راه ابریشم به مثابه عمدهترین مسیر ارتباطی میان تمدنهای غرب و شرق تأثیر بهسزایی در وقوع رویدادهای تاریخی داشته است. این شاهراه علاوه بر آنکه در طول تاریخ بستری مساعد برای مبادلات بازرگانی به شمار میرفته، گهگاه به عنوان مسیر تهاجمات و لشکرکشیهای اقوام مهاجم به سرزمین ایران نیز مورد استفاده قرار میگرفته است. وجود کلانشهرهای باستانی همچون نیشابور در مسیر راه ابریشم شاهد روشنی است بر نقش این ...
متن کاملتأثیرات متقابل نیشابور و راه ابریشم در دورۀ ساسانی
راه ابریشم به مثابه عمدهترین مسیر ارتباطی میان تمدنهای غرب و شرق تأثیر بهسزایی در وقوع رویدادهای تاریخی داشته است. این شاهراه علاوه بر آنکه در طول تاریخ بستری مساعد برای مبادلات بازرگانی به شمار میرفته، گهگاه به عنوان مسیر تهاجمات و لشکرکشیهای اقوام مهاجم به سرزمین ایران نیز مورد استفاده قرار میگرفته است. وجود کلانشهرهای باستانی همچون نیشابور در مسیر راه ابریشم شاهد روشنی است بر نقش این ...
متن کاملمیراث اداری ساسانیان در ایران دورۀ سامانی
با سقوط شاهنشاهی ساسانیان و ورود اسلام به ایران و تشکیل خلافت اسلامی توسط امویان و عباسیان، سامانیان اولین حکومت ایرانی بودند که موفق شدند ساختار اداری منسجم و کارآمدی را تأسیس کنند و معیار و الگویی برای حکومت‌های بعداز خود شدند.پرسش اصلی پژوهش پیشِ‌رو این است که نقش دهقانان و دبیران در انتقال سنت‌های اداری ساسانیان و سیاست سامانیان برای احیای ساختار اداری و مبانی نظری اندیشۀشاهنشاهی دربار ساسان...
متن کاملبررسی نقوش سفالینه‌های زرین‌فام و ظروف فلزی دورۀ سلجوقی و ایلخانی و بازتاب زندگی اجتماعی آن عصر
در سده‌های میانۀ اسلامی، که اوج ترقی هنرها محسوب می‌شود، سفالگری نیز پا به پای سایر عرصه‌های هنری، به مثابۀ پایۀ تجدید حیات هنری، در رقابت با صنعت ساخت ظروف درباری طلا و نقره حرکت نمود و سفالگران این دوره از خاک رس، نقش و لعاب ظروفی مجلل تولید نمودند. از آنجا که محصول و هر اثر هنری زاییده جامعه‌ای است که آن اثر را می‌طلبد، دو گونه ظروف فلزی وهمچنین جایگزینی سفالینه‌های زرین‌فام چالشی قابل‌توجه...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 22
صفحات 57- 72
تاریخ انتشار 2012-06-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023